Prezentowane niżej wyjaśnienia mają Państwu ułatwić zrozumienie prezentowanych tu tekstów. Definicje określeń, skrótów używanych w poszczególnych dokumentach ubezpieczeniowych zawarte są w ogólnych warunkach ubezpieczenia (o.w.u.) poszczególnych produktów. Firmy ubezpieczeniowe dla potrzeb swoich ubezpieczeń przytaczają konkretne formuły i te opisy są rozstrzygające. Świadomie ograniczamy się więc do pojęć ogólnych, w jakimś sensie uniwersalnych i prezentujemy je w formie opisowej. Prosimy zgłaszać swoje uwagi i propozycje terminów których zrozumienie nastręcza Państwu trudności. W miarę możliwości będziemy je tu wyjaśniać.
Agent Transferowy –
Podmiot prowadzący rejestr uczestników funduszu na podstawie umowy zawartej z Funduszem Inwestycyjnym lub Towarzystwem Funduszy Inwestycyjnych (TFI) oraz wykonujący inne czynności na zlecenie Funduszu.
ALL RISKS –
Formuła stosowana w ubezpieczeniach, określająca zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń (ZU) za szkody. W klasycznych polisach zakres ochrony określa się w ten sposób, że numeratywnie wymienia się w o.w.u. zdarzenia za których skutki w postaci szkód ZU, na określonych warunkach, bierze odpowiedzialność, przy czym duże znaczenie mają definicje tych zdarzeń. W formule all risks ZU odpowiada za szkody spowodowane wszelkimi zdarzeniami. Zdarzenia za skutki których ZU nie chce odpowiadać są wymienione jako wyłączenia i/lub ograniczenia w o. w. u. W niektórych umowach ubezpieczenia tego typu spotkać się można z możliwością ograniczenia tych wyłączeń, za dodatkową składkę. W praktyce ubezpieczeniowej można również spotkać przypadki ograniczeń zakresu ochrony tej formuły nie tylko za pomocą katalogu wyłączeń i ograniczeń, ale także poprzez załączenie albo listy mienia która będzie chroniona wg. tej formuły, albo poprzez łączenie jej z formułą klasyczną, opartą na wykazie ryzyk. Jest to formuła zasadniczo się różniąca od klasycznej, czyli tzw. „ryzyk nazwanych„ , gdzie istotny jest nie tylko katalog wyłączeń i ograniczeń w ochronie, ale także same definicje ryzyk ubezpieczeniowych. Jeśli w formule klasycznej polisa ma chronić nasze mienie od np. „zdarzeń losowych”, to te „zdarzenia losowe” są ściśle zdefiniowane, a ich rodzaje są wymienione w definicji. Jeśli dojdzie do szkody wskutek innego zdarzenia losowego niż wymienione lub zdarzenia które w opisie odbiega od zdefiniowanego, to roszczenie odszkodowawcze będzie oddalone jako nie mieszczące się w zakresie ochrony ubezpieczeniowej.
AC lub AC/KR –
autocasco – ubezpieczenie dobrowolne pojazdów, przy czym KR oznacza ryzyko kradzieży pojazdu.
ACK –
Autocasco Komfort, wraz z opcjami dodatkowymi (TUiR „Warta” S.A.)
Alokacja –
inwestowanie przez ZU części składki jaka pozostaje po potrąceniu kosztów. Z tej części składki tworzy się wartość polisy.
ACS –
Autocasco Standard (TUiR „Warta” S.A.)
ASS –
Ubezpieczenie assistance
Cargo –
Ubezpieczenie przewożonego ładunku. Może obejmować wszystkie formy przewozu; załadunek, przeładunek, wyładunek, przejściowe magazynowanie na trasie przewozu i sam przewóz, w kraju i/lub za granicą.
Depozytariusz –
Bank, który zajmuje się przechowywaniem aktywów Funduszu oraz zapewnieniem zgodności postępowania organów Funduszu z Ustawą o funduszach inwestycyjnych.
Dewastacja –
Najczęściej jest definiowana jako zdarzenie związane z rozmyślnym zniszczeniem lub uszkodzeniem mienia przez osoby trzecie. W tym miejscu wypada zwrócić uwagę na trzy sytuacje kojarzone przez klientów z dewastacją;
a/ tzw. „graffiti”,
b/ „stłuczenie lub uszkodzenie szyb i innych przedmiotów szklanych”.
c/ coś co niekiedy określane jest w dokumentach ubezpieczeniowych jako „ uszkodzenie mienia na drodze sprawcy” (sprawca aby się włamać, musi coś zniszczyć; wybita szyba, wyłamane zamki, itp.)
Ad. a/ ten typ uszkodzeń nie zawsze mieści się w zakresie podstawowym ochrony ubezpieczeniowej od dewastacji, często występuje jako opcja włączana do ochrony na wniosek klienta za dodatkową składkę. Dlatego należy doczytać się/ dopytać jak w danym ubezpieczeniu jest ono potraktowane.
Ad.b/ nie wszystkie zdarzenia, w każdym przypadku, w efekcie których niszczone są przedmioty „szklane”, da się zakwalifikować jako zdarzenia objęte ochroną ubezpieczeniową w ryzyku „dewastacja”, np. klient stracił równowagę w sklepie, potrącił upadając jakiś przedmiot i w efekcie doszło do stłuczenia szyby wystawowej lub szklanej półki. Można wprawdzie dochodzić odszkodowania od tegoż klienta na drodze cywilno-prawnej dość skutecznie, zwłaszcza jeśli ów klient ma wykupione ubezpieczenie OC w życiu prywatnym. Sprawa jednak jest czasochłonna, zwłaszcza jeśli sprawca takiego ubezpieczenia nie ma, albo skutecznie potrafi oddalić roszczenie ( np. podłoga była śliska). Taki przypadek nie jest traktowany jako dewastacja. Można się ubezpieczyć od takich zdarzeń, wykupując opcję stłuczenie szyb (proszę się jednak dopytać, czy interesujące Państwa przypadki stłuczenia – szklane półki, lustra, witraże, itp. są w danym produkcie „ubezpieczalne”). Ryzyko stłuczenie szyb polecam również wtedy, gdy z jakiś powodów rezygnujemy z wykupu ryzyka dewastacji, bowiem w tym ryzyku zazwyczaj nie ma znaczenia czy do stłuczenia doszło na warunkach dewastacji, czy było to uszkodzenie nie umyślne. Należy jednak wtedy pamiętać że takie ograniczenie ochrony tylko do szyb, skutkuje tym, że ZU zapłaci za szyby, ale nie pokryje strat z tyt. zniszczeń innego mienia.
Jeszcze jedna uwaga: uznanie przez ZU swojej odpowiedzialności za skutki takich zdarzeń jak podpalenie, kradzież z włamaniem, rabunek, dewastacja, itp., zależy nie tylko od tego, czy ubezpieczony spełniał warunki które zgodził się spełnić podpisując polisę (np. co do zabezpieczeń antywłamaniowych, ppoż, itp.), ale także od kwalifikacji prawnej dokonanej przez stosowne organy państwowe. Przykład: właściciel sklepu RTV ubezpieczył mienie od kradzieży z włamaniem i rabunku oraz szyby od stłuczenia. Doszło do usiłowania włamania (wg. właściciela). Sprawcy wybili szybę wielowarstwową z zewnątrz, odłamki szyby uderzyły w znajdujący się w pobliżu duży monitor TV, wieże stereo i inne towary o sporej wartości jednostkowej. Włączył się alarm, który spłoszył sprawców. Ponieważ nic nie zginęło, organy ścigania zakwalifikowały to zdarzenie nie jako usiłowanie włamania, ale jako – mówiąc potocznie – wandalizm. W tym przypadku ZU mógł wypłacić ubezpieczonemu tylko odszkodowanie za zniszczone szyby, ponieważ klient oprócz ubezpieczenia mienia od kradzieży z włamaniem miał ubezpieczone tylko szyby od stłuczenia. Gdyby na polisie zaznaczone było ryzyko dewastacja (patrz dalsze uwagi), klient otrzymałby odszkodowanie za wszystkie straty. Proszę o tym pamiętać negocjując zakres ubezpieczenia z ZU.
Dewastacja- wandalizm: w umowach ubezpieczenia te terminy mogą występować:
- zamiennie i mogą być podobnie definiowane, aczkolwiek warto zwrócić uwagę czy w definicjach występują lub nie, takie przymiotniki jak np.: „bezpośrednie”, „bezprawne”,
- jako oddzielne pojęcia, przy czym zamiennie można spotkać się z wyraźnym zastrzeżeniem, że w określonych produktach ubezpieczeniowych, jedno i drugie pojęcie może oznaczać zniszczenia/uszkodzenia nie związane z kradzieżą z włamaniem/rozbojem, lub związane tylko i wyłącznie z kradzieżą z włamaniem /rozbojem lub ich usiłowaniem – patrz wyżej ppkt. c. Takie rozdzielenie rodzaju zniszczeń wiąże się z opcjami ubezpieczeniowymi.
Możemy mieć nast. wybory;
- kilka wariantów umowy, w jednym z nich może być rozszerzenie o zniszczenie bez związku z kradzieżą z włamaniem/ rozbojem i ich usiłowaniem,
- dokupienie dodatkowego zakresu ochrony, na określonych warunkach.
Franszyza –
Rozróżnia się franszyzę integralną i redukcyjną. Franszyza podobnie jak udział własny (patrz hasło: udział własny) ogranicza w określony sposób wartość wypłaconego odszkodowania. Jej wprowadzenie lub utrzymanie – o ile o. w. u. coś takiego przewidują – pozwalają klientowi ograniczyć koszty ubezpieczenia. Wyrażana jest kwotowo lub procentowo. Franszyza redukcyjna bezwzględnie określa kwotę minimalnego odszkodowania w ten sposób, że jeśli wartość szkody jest mniejsza lub równa wartości tej franszyzy, odszkodowanie nie będzie wypłacone. Jeśli zaś wartość szkody jest większa, ZU wypłaci różnicę między wartością szkody i tą franszyzą. Wprowadzenie do polisy franszyzy integralnej, w przypadku gdy jest ona większa lub równa szkodzie, również skutkuje brakiem odszkodowania, jednak gdy szkoda jest większej wartości niż ten typ franszyzy, nawet o przysłowiową złotówkę, ZU wypłaca całość wyliczonego odszkodowania.
Fundusz klikowy –
Inwestowanie w fundusze inwestycyjne wiąże się z określonym ryzykiem, ponadto na ogół dzień zapadalności funduszy ( czas realizacji ew. zysków) jest oddalony w czasie. Szczególnie mało doświadczonych inwestorów wstrzymuje przed częstszym angażowaniem większych środków obawa, że mimo iż pojawił się już zysk kapitałowy i powoli się on powiększa, to nie zdążą uchwycić właściwego momentu jego realizacji. Może też nadejść moment, gdy będą z różnych powodów zmuszeni wycofać część kapitałów i zrobią to w sytuacji gdy wystąpi spadek wartości ich certyfikatów. Fundusze klikowe, zwłaszcza w okresie załamania koniunktury na rynku finansowym mogą być dla części inwestorów atrakcyjnym rozwiązaniem ( niektóre z nich skonstruowane są tak, by też „zarabiać na spadkach”). Oparte są na formule tzw. „drabiny”. Prowadząca taki fundusz instytucja finansowa drobiazgowo śledzi określony indeks bazowy i/lub określony koszyk akcji, aż do dnia jego zapadalności. W chwili gdy wartość bazowa tego indeksu lub koszyka wzrośnie o określoną z góry wartość procentową, następuje tzw. „klik”, tj. zamrożenie tej wartości procentowej. Wartość „zamrożona” – zysk – jest przypisywany inwestorowi i wypłacony po zakończeniu umowy. Sytuacja powtarza się przy kolejnych „klikach”. Tak wygląda idea. W praktyce szczegółowe rozwiązania są różne. Ów „klik” oparty może być na datach (np. co 6 miesięcy) albo na wartości procentowej wzrostu ( „klik” nastąpi aż indeks wzrośnie o…%), albo na jednym i drugim. Mogą wystąpić dodatkowe uwarunkowania, np. że wzrost w określonych okresach nie może przekroczyć określonego przedziału wartości „w górę i w dół”. Jeśli przekroczy, to ”klik” za ten okres ma wartość 0, jak zmieści się w przedziale, to osiąga wartość dodatnią taką jaką osiągnął, max do wartości przedziału, niezależnie czy mamy do czynienia ze wzrostem, czy spadkiem notowań.. Możecie się Państwo spotkać jeszcze z innymi odmianami tego funduszu.
Gwarancje ubezpieczeniowe –
Jest to specyficzny produkt z grupy tzw. ubezpieczeń finansowych. Ich sens w ogólnym zarysie sprowadza się do tego, że w zamian za składkę ubezpieczeniową ZU przyjmuje rolę gwaranta terminowej spłaty określonej (także co do wartości) należności przez dłużnika . Takimi typowymi gwarancjami ubezpieczeniowymi są np.: gwarancja ubezpieczeniowa spłaty należności celnych i podatkowych, gwarancja zapłaty wadium, zwrotu zaliczki, dobrego wykonania kontraktu. Mimo że te ubezpieczenia występują w portfelu ofertowym większości firm, to zawarcie umowy nie zawsze jest rzeczą prostą. Z uwagi na znaczne ryzyko, trudności w jego precyzyjnym określeniu, ZU skłonne są zawierać umowy raczej z klientami ubezpieczającymi u nich mienie firm, a i tak przy tym stawiają dość twarde warunki formalne.
IKE –
Indywidualne Konto Emerytalne – określony przepisami prawnymi w randze ustawy sejmowej (Ustawa o indywidualnych kontach emerytalnych z dnia 20.04.2004 r. – Dz.U. z 2004 roku, nr 116,poz.1205) sposób oszczędzania na przyszłą emeryturę, w formie albo polisy na życie, albo konta bankowego, albo umowy z TFI lub Biurem Maklerskim.
Indywidualne konto polisowe –
Indywidualne konto utworzone dla każdej umowy ubezpieczenia, na którym ewidencjonowane są środki tworzące wartość polisy.
j. u. –
tytuł prawny do udziału w aktywach netto funduszy, zgodnie z statutem/regulaminem funduszu i innymi aktami prawnymi. Przy zakupie j. u. ich liczbę otrzymuje się dzieląc sumę środków finansowych przeznaczonych na ich zakup, pomniejszoną o opłatę dystrybucyjną, przez aktualną wartość jednostki.
konsumpcja sumy ubezpieczenia –
w standardowych ustawieniach umów ubezpieczeniowych zazwyczaj każda wypłata odszkodowania powoduje zmniejszenie się sumy ubezpieczenia o wartość wypłaconego odszkodowania, czyli tzw. „konsumpcję sumy”. Przykładowo; suma ubezpieczenia wynosi 100 000,00 zł, wypłacono kwotę 35 600,00 zł, więc do końca ważności umowy obowiązuje suma ubezpieczenia 64 400,00 zł. Każda kolejna wypłata odszkodowania powoduje taki sam efekt. Można wykupić opcję” nie zmniejszanie się sumy ubezpieczenia w wyniku wypłaty odszkodowania”, wówczas niezależnie od wypłat odszkodowań, suma ubezpieczenia nie ulegnie zmianie do końca terminu ważności polisy. Brak tego wykupu powoduje, że przy kolejnej szkodzie może zmniejszona, nowa SU okazać się nie wystarczającą. Aby się przed tym ustrzec należałoby po szkodzie doubezpieczyć mienie.
KB –
wartość księgowa brutto – patrz hasło: systemy ubezpieczeniowe
KN –
Wartość księgowa netto
KNF –
Komisja Nadzoru Finansowego, KNF – centralny organ administracji państwowej sprawujący nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce. Powołany na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 o nadzorze nad rynkiem finansowym. Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów.
Zadania Komisji:
Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz nad sektorem kas spółdzielczych
Podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego, ubezpieczeniowego i emerytalnego
Podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności
Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego
Udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym
Stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji, a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty
Zakres Nadzoru:
Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór w następującym zakresie:
nadzór bankowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
ustawy – Prawo bankowe,
ustawy o Narodowym Banku Polskim
ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających;
nadzór emerytalny, sprawowany zgodnie z przepisami:
ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
ustawy o pracowniczych programach emerytalnych,
ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych
ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych;
nadzór ubezpieczeniowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
ustawy o działalności ubezpieczeniowej,
ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym,
ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych,
ustawy z o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich,
ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych,
nadzór nad rynkiem kapitałowym, sprawowany zgodnie z przepisami:
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi ( oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708),
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych,
ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (, z późn. zm.),
ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych ( i Nr 183, poz. 1537 i 1538),
ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym,
nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, sprawowany zgodnie z przepisami:
ustawy o usługach płatniczych,
nadzór nad instytucjami pieniądza elektronicznego, sprawowany zgodnie przepisami:
ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. Nr 169, poz. 1385 oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870 i Nr 96, poz. 959),
nadzór uzupełniający, sprawowany zgodnie z przepisami:
ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego,
ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym,
ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych,
ustawy z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz niektórych innych ustaw.
Komisja Nadzoru Finansowego nie obejmuje swoim nadzorem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia. Podlegają one nadzorom właściwych ministrów.
Przy KNF działa również Sąd Polubowny
(żródło: http://pl.wikipedia.org/)
Konwersja –
Inaczej zamiana – operacja zamiany polega na odkupieniu j. u. w jednym funduszu inwestycyjnym ( fundusz źródłowy) z równoczesnym nabyciem j. u. innego funduszu ( fundusz docelowy), pod warunkiem że dokonujemy zamiany w ramach dostępnej puli funduszy w danej umowie. Inaczej mówiąc, jest to możliwe tylko w przypadku gdy rejestr aktywów obu funduszy prowadzony jest przez tego samego Depozytariusza, rejestr Uczestników funduszy przez tego samego Agenta Transferowego.
KR –
kradzież z włamaniem, najczęściej można ten termin spotkać przy określaniu zakresu ochrony ubezpieczeniowej, lub w skrótowym określeniu produktu ubezpieczeniowego, np. „ubezpieczenie od kradzieży z włamaniem i rabunku”. Skrót ten występuje także w polisach komunikacyjnych dla zaznaczenia że ochrona AC obejmuje także kradzież pojazdu.
N –
Wartość nowa
O –
Wartość odtworzeniowa
OC deliktowe –
W ten sposób najczęściej jest określany zakres podstawowy ochrony ubezpieczeniowej w polisach głównie majątkowych. Z Kodeksu Cywilnego i innych aktów prawnych wynika zasada odpowiedzialności każdego, jeśli wyrządził komuś szkodę / krzywdę z własnej winy. Jest wtedy zobowiązany do jej naprawienia. Ubezpieczenie tego typu służy właśnie możliwości przeniesienia odpowiedzialności za finansowe zadośćuczynienie na ZU.
OC kontraktowe –
Jest to rozszerzenie ochrony w zakresie deliktu o sytuacje, gdy ubezpieczony nie wykonał lub nienależycie wykonał zobowiązanie(a) wynikające z umowy jaka go wiąże z kontrahentem, oraz ma obowiązek naprawić szkody, które z tego powodu powstały.
Zazwyczaj obie opcje mają w opisie zawartym w o.w.u. wymienione ograniczenia i/lub wyłączenia odpowiedzialności. Proszę na to zwrócić szczególną uwagę, ponieważ mogą tu wystąpić różnice między ofertami poszczególnych ZU.
o. w. u. –
ogólne warunki ubezpieczenia. Wymagany prawem zestaw zapisów towarzyszących umowie ubezpieczeniowej, regulujących szczegółowo zasady odpowiedzialności ZU, zakres ochrony, jej warunki i inne regulacje.
P –
zakres podstawowy ochrony ubezpieczeniowej. Jest to pakiet ryzyk występujący m. in. w klasycznych ubezpieczeniach majątkowych. Określa on najwęższy z możliwych zakres ochrony w danym ubezpieczeniu. Ochronę o inne ryzyka można rozszerzyć tylko pod warunkiem ich wykupu ( są wyjątki). W ubezpieczeniu majątkowym od ognia i innych zdarzeń losowych zakres podstawowy obejmuje tzw. FLEKS(FLEKSA), tj. ogień, uderzenie pioruna, eksplozję i upadek statku powietrznego.
PR –
system ubezpieczeniowy „na pierwsze ryzyko” – patrz hasło: systemy ubezpieczeniowe
Produkty Inwestycyjne z Ochroną Kapitału –
Jest ich wiele na rynku i pod różnymi postaciami. Można wśród nich wyróżnić takie, które są powiązane z akcjami, oraz takie które oparte są na innych niż akcje instrumentach finansowych. Podstawowa różnica między nimi polega głównie na sposobie konstruowania tzw. „elementu opcji”. Po szczegóły odsyłam do fachowej literatury, doradców inwestycyjnych i specjalistów w bankach.
Regres ubezpieczeniowy –
W przypadku wypłaty odszkodowania ZU zastrzega sobie w o. w .u. prawo dochodzenia zwrotu poniesionych kosztów z tym związanych od sprawcy szkody, zaś ubezpieczony godzi się, podpisując umowę ubezpieczeniową, na odstąpienie tego prawa na rzecz ZU. Przejście roszczeń następuje z mocy prawa. W przypadku gdy ZU pokrył tylko część wartości szkody, ubezpieczającemu(klientowi) przysługuje pierwszeństwo przed ZU zaspokojenia swoich roszczeń wobec sprawcy (dot. to prawo do części szkody za które klient nie otrzymał odszkodowania).
Rezerwa matematyczna –
Z terminem tym mamy do czynienia w części polis na życie. Najprościej rzecz ujmując jest to część składek wpłacanych przez ubezpieczającego, określona w o. w. u. , różna w swej wysokości, w zależności od lat trwania umowy (efekt potrącania ze składek na bieżąco wyliczanej części składki na pokrycie wszelkich kosztów, w tym kosztów za ryzyko ubezpieczeniowe), gromadzona przez ubezpieczyciela na oddzielnym koncie i inwestowana w taki sposób aby optymalnie powiększać wartość polisy i w końcowym efekcie wartość jej wykupu.
Rok polisowy – w ubezpieczeniach na życie to okres między kolejnymi rocznicami polisy. W pozostałych, najczęściej 12-miesięczny okres trwania umowy ubezpieczenia, liczony od dnia jej obowiązywania.
R –
Wartość rzeczywista
SS –
System sum stałych – patrz hasło: systemy ubezpieczeniowe
Stopa zwrotu –
wyrażony w procentach stosunek rocznego zysku wypracowanego przez inwestycje do jej początkowego kosztu.
Systemy ubezpieczeniowe –
Ważne jest aby wiedzieć wg jakiego systemu będzie ubezpieczane nasze mienie; dot. to polis majątkowych. Najczęściej mamy do czynienia z systemem sum stałych (SS) i systemem „na pierwsze ryzyko” (PR). Występują jeszcze m. in. systemy : sum zmiennych, solidarnie sum stałych i solidarnie sum zmiennych, ale są to systemy b. rzadko stosowane. W systemie sum stałych istotne jest by podawana przez klienta suma ubezpieczenia była max. zbliżona do realnej wartości mienia ubezpieczanego (np. budynek hurtowni którego wartość określono wg KB musi być zgodna z zapisem tej wartości w dokumentacji księgowej). Jeśli zawyżymy wartość, ryzykujemy tylko że bez sensu zapłacimy większą składkę (bo wyższa suma ubezp.), jeśli zaniżymy, to składkę zapłacimy trochę niższą (bo niższa suma ubezpieczenia) ale odszkodowanie będzie proporcjonalnie obniżone o tyle, o ile zaniżyliśmy sumę ubezpieczenia. Np. jeśli wspomniany budynek hurtowni wg KB jest wart 400 000,00 PLN, a ubezpieczony zostanie na sumę 280 000,00 PLN i straty wskutek pożaru oszacowane zostaną na kwotę 50 000,00 PLN, to odszkodowanie będzie wypłacone wg zasady proporcji, tj. w takiej części kwoty 50 000,00 PLN jak się ma suma 280 000,00 PLN do sumy 400 000,00 PLN
System PR oznacza zasadę; „zakładam, że potencjalna szkoda jaka może mi się przydarzyć nie przekroczy np. kwoty 10 000,00 PLN, więc ustalam sumę ubezpieczenia na tą kwotę”. ZU za mienie ubezpieczone będzie odpowiadał max do w/w kwoty, z uwzględnieniem warunków szczegółowych.
Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe –
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej, inne akty prawne regulujące obrót finansowy w Polsce, wyraźnie rozdzielają fundusze prowadzone przez firmy ubezpieczeniowe w ramach polis na życie, od innych funduszy. Pierwsze z nich określa się jako ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe ( UFK ), drugie jako fundusze inwestycyjne. Zgodnie z obowiązującym prawem tworzyć fundusze inwestycyjne mogą tylko Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych ( TFI ).
ZU prowadzące ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe, mimo że współpracują z TFI, mają jednak obowiązek inwestować zgodnie zasadami określonymi w pakiecie ustaw ubezpieczeniowych (bezpieczeństwo lokat).
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny –
Został utworzony na mocy ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Do jego głównych zadań należy wypłacanie odszkodowań z tyt. ubezpieczeń obowiązkowych (także roszczeń regresowych ZU), w przypadkach szkód osobowych, w sytuacji gdy sprawca szkody nie mógł być zidentyfikowany oraz w przypadku szkód osobowych i w mieniu, gdy sprawca nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia.
Udział własny w szkodzie –
kwota określana najczęściej procentowo, oznaczająca, że w tej wielkości klient partycypuje w pokryciu skutków szkody, innymi słowy , jeśli na polisie jest oznaczony np. 15% udział własny, oznacza to, że taka wartość wyliczonego odszkodowania będzie potrącona z odszkodowania. Na ogół ZU oferuje opcję „wykupu udziału własnego”, czyli jego zniesienie, za dodatkową składkę. Udział własny może też dotyczyć ograniczenia wysokości ubezpieczenia. Rozwiązanie tego typu może narzucić ubezpieczającemu ZU, np w takiej formie, że suma ubezpieczenia nie będzie przekraczać odpowiedniej wielkości wartości ubezpieczanego budynku, maszyny, etc. Oznacza to, że np. jeśli mienie o wartości 100 jest przez ZU przyjęte do ubezpieczenia w 80%, czyli na sumę 80, to klient przyjmuje na siebie ciężar odpowiedzialności w 20%. Potencjalna szkoda też będzie rozliczana w takich proporcjach. Jest tu pewna analogia do systemu sum stałych. Nie należy jednak skutków obu rozwiązań traktować tak samo. W końcowym efekcie wyliczania odszkodowania, w konkretnych przypadkach, wartość jego może być różna.
Uniwersalne ubezpieczenie –
Jeden z typów ubezpieczenia na życie. Słowo „uniwersalne” użyte w nazwie produktu, nie koniecznie musi oznaczać, że produkt ten ma taką konstrukcję. W tak określanych polisach nie ma wyraźnego rozdziału składki na część ochronną i część inwestycyjną. Jeśli „inwestycyjna” składka występuje, to tylko jako składka dodatkowa, indeksowana w polisie oddzielnie, chociaż przez klienta płacona łącznie. Ten typ ubezpieczenia charakteryzuje się m. in. : możliwością zmiany sumy ubezpieczenia w trakcie trwania umowy (często tylko w określonych przypadkach), suma ubezpieczenia odpowiada wartości świadczenia w przypadku zgonu ubezpieczonego. Tu ważna uwaga; zazwyczaj świadczenie z tego ryzyka jest gwarantowane tylko w pewnym okresie czasu, lub na innych specjalnych zasadach. Proszę więc dokładnie czytać o. w. u i o ten wątek dokładnie wypytywać swojego agenta. Tzw. „dożycie”, czyli wartość świadczenia wypłacana klientowi jeśli dożył określonego w umowie wieku, nie występuje, gdyż jest to umowa bezterminowa. Często pośrednicy ubezpieczeniowi podczas prezentacji takich ubezpieczeń używają terminu „unit – linked”, tłumacząc, że albo oznacza to produkt gdzie nie ma w składce wyodrębnionej części przeznaczonej tylko na inwestowanie, albo że w takich produktach opłaty za ryzyko ubezpieczeniowe są pobierane poprzez umorzenie odpowiedniej ilości j. u. funduszu znajdującego się na indywidualnym koncie inwestycyjnym ubezpieczonego, albo jedno i drugie. Nie jest to łatwe do wytłumaczenia, nie zawsze jeden i drugi element występują łącznie. Sposób potrącania opłaty za ryzyko ubezpieczeniowe i innych opłat może być istotny dla efektu końcowego ( wykupu) i należy o to pytać agenta. W każdym czasie ( zazwyczaj nie krótszym niż 2 – 3 lata od daty zawarcia umowy) klient może dokonać wykupu polisy, czyli rozwiązać umowę. Wypłacana jest mu wówczas tzw. wartość polisy/wartość wykupu. Istotną cechą tego typu ubezpieczenia jest możliwość jego modelowania przez klienta , w zależności od jego sytuacji życiowej i potrzeb z nią związanych, albo w kierunku oszczędnościowo-inwestycyjnym, albo w kierunku poprawienia parametrów ochrony życia. Polisa z uwagi na możliwość zmiany sumy ubezpieczenia nadaje się na zabezpieczenie kredytów i innych zobowiązań tego typu.
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej –
Ustawa z dnia 22.maja.2003 roku o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2003 r nr 124,poz.1151).
Użytkownik –
W ubezpieczeniach komunikacyjnych zwłaszcza mamy do czynienia z tym terminem. Jeżeli samochód jest leasingowany lub nabywany w kredycie, wtedy właścicielem jego jest firma leasingowa lub bank. W takich przypadkach dla celów ubezpieczeniowych, zwłaszcza taryfikacyjnych, osoba fizyczna, firma będąca stroną umowy leasingowej/ kredytowej, upoważniona do korzystania z tego pojazdu, często występująca w roli Ubezpieczającego, określana jest jako użytkownik.
Wandalizm –
Patrz termin „dewastacja”.
Wartość mienia –
W ubezpieczeniach majątkowych klient musi uzgodnić z ubezpieczycielem wg jakiego rodzaju wartości określa sumę ubezpieczenia na dane mienie. Najczęściej używa się w celach ubezpieczeniowych nast. typów wartości: rzeczywista (R), odtworzeniowa (O), nowa (N), księgowa brutto(KB), księgowa netto (KN). Należy koniecznie zapoznać się z definicjami tych określeń zawartymi w o. w. u. , gdyż wybór w tym zakresie pociąga daleko idące skutki, nie tylko w procesie odszkodowawczym. Do najbardziej korzystnych rozwiązań w tym zakresie, zarówno dla ZU, jak i dla klienta są wartości O, R i N. ZU określają zasady przyjmowania mienia do ubezpieczenia wg w/w wartości.
Uwaga: Niekiedy podmioty gospodarcze upierają się by ubezpieczać mienie wg KB. Niekiedy wiąże się to z posiadaniem niepełnej lub nieaktualnej ewidencji tego mienia, czasami z błędną interpretacją przepisów (np. nieporozumienia na tle; amortyzacja – przeszacowania majątku w EŚT, VAT, etc). Wg KB ubezpiecza się zazwyczaj tylko wtedy, gdy jedynymi niepodważalnymi danymi nt. wartości tego mienia jest zapis wartości początkowej środka trwałego i / lub faktury nabycia. W innych przypadkach wskazane jest podanie albo wartości odtworzeniowej ( o ile o. w .u. na to pozwalają) albo rzeczywistej. Wartość mienia jest zmienna w czasie, więc podanie wartości nabycia powoduje, że suma ubezpieczenia ( a co za tym idzie składka) będzie za duża w stosunku do realnej wartości tego mienia. Radykalne obniżenie sumy ubezpieczenia „na oko”, przy określeniu tej wartości jako KB, spowoduje „obcięcie” kwoty odszkodowania (patrz – zasada proporcji= system sum stałych).
Wartość polisy –
Wartość środków zgromadzonych na indywidualnym koncie polisowym. Jeśli mamy do czynienia z polisą kapitałową ( np. typu na życie i dożycie), gdzie dodatkowo nie występuje wyodrębnione konto inwestycyjne, wartość polisy będzie zbliżona do wartości wykupu. Wartość ta może być w niektórych przypadkach pomniejszona o opłaty określone w o. w .u. konkretnego produktu => wartość wykupu.
Wartość wykupu –
W ubezpieczeniach n/życie to kwota, którą ZU wypłaca w związku z rozwiązaniem umowy ubezpieczenia, na zasadach określonych w o. w. u.
ZP –
Zakres pełny ochrony ubezpieczeniowej obejmuje zakres podstawowy danego ubezpieczenia( np. w ogniowym fleksę, w ubezpieczeniu KR – kradzież z włamaniem) i ryzyka dodatkowe przewidziane dla danego produktu ubezpieczeniowego. W przypadku ubezpieczenia ogniowego może to być dodatkowo np. ryzyko huraganu, lawiny, gradu, wydostawania się wody i innych cieczy z urządzeń wodno-kanalizacyjnych i innych, w ubezpieczeniu KR– dewastacja, wybicie szyb, etc.
ZU –
Zakład ubezpieczeń
Życie i dożycie –
Określenia tożsame dla klasycznych umów ubezpieczenia na życie. Zawsze to są umowy terminowe. Ponieważ celem takich umów jest m. in. ochrona życia ludzkiego, termin „życie” należy wiązać z zobowiązaniem ZU, iż w przypadku zajścia w trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej wypadku ubezpieczeniowego w postaci zgonu ubezpieczonego, wypłaci określone w umowie odszkodowanie. „Dożycie” to termin który rozszerza zakres ochrony ubezpieczeniowej ZU. Oznacza bowiem, że jeśli w trakcie umowy nie dojdzie do zgonu klienta, to po zakończeniu okresu ochrony ZU wypłaci klientowi sumę ubezpieczenia określoną w polisie.
